Freud'a Göre Kişilik

Freud

Sanatı, zevklenmek için türetilen bir güç olarak betimler. O'na göre sanat, çocukluk devresindeki oyunların bir devamıdır. Okul öncesi döneminden başlayarak lise çağına kadar resim çalışmalarında kullandığı malzeme ve teknikler onun ‘göz ile düşünme’ oyun alanını kurar. 

Freud’a göre kişilik üç ana sistemden oluşur: İd-ego-süperego.
Her sistemin kendi işlevleri vardır, ancak üçü etkileşimde bulunarak davranışı yönetirler.

İD;

İd ,yeni doğan çocukta olan kişiliğin en ilkel kısmıdır ; daha sonra ego ve süperegoidden gelişir. İd ,temel biyolojik itkilerden (dürtülerden) oluşur: yeme, içme, artıkları atma acıdan kaçma ve cinsel haz elde etme ihtiyaçları. Freud, saldırganlığın da temel bir biyolojik dürtü olduğunu söylüyor.

EGO;

Küçük çocuk gerçekliğin taleplerini dikkate almayı öğrendikçe ,kişiliğin yeni kısmı olan ego gelişir. Ego gerçeklik ilkesine itaat eder. Uygun çevresel koşullar bulanana dek itkilerin tatmini geciktirilmelidir. Örneğin, ego gerçek dünyayı göz önünde bulundurarak koşullar uygun olana dek cinsel itkilerin tatminini geciktirir. Ego, idin talepleri, dünya gerçekliği ve süper egonun talepleri arasında aracılık yapar .

SÜPEREGO;

Kişiliğin üçüncü kısmı olan süperego , çocuğa anne-baba ve başkaları tarafından öğretildiği şekliyle toplumun ahlak kuralları ve değerlerinin içselleştirilmiş temsilidir. Temel olarak bireyin vicdanıdır. Süperego bir hareketin doğru mu yanlış mı olduğuna karar verir. İd haz arar , ego gerçekliği test eder , süperego ise mükemmeliyeti arar.

Freud’un Psikoseksüel Teorisi’nde Cinsel Evreler 

a. Oral Evre (0 - 1,5 Yaş) 

Libidinal enerjinin ağız bölgesinde toplandığı bu evrenin, ilk 2-3 ayında çocuk birincil narsizmi yaşamakta ve haz ilkesiyle yaşamını sürdürmektedir (Adasal, 1977; Atkinson ve ark., 1996; Felman, 1997; Karahan & Sardoğan, 1994; Kozacıoğlu& Gördürür, 1995; Köknel, 1995; Mischel&Plomin, 1999; Öztürk, 1989; Şendil, 1995; Uluğ, 1997). Aylar ilerledikçe doyum kaynağı dişlere ve çeneye kaymakta böylece yeni kazanılan ısırma becerisi ile ilk saldırganlık belirtileri ortaya çıkmaktadır (Bee, 2000; Köknel, 1995; Wade&Tavris, 1999; Yanbastı, 1990 ). 

b. Anal Evre (1,5 - 3 Yaş) 

2 yaşında bedensel zevkler almaya başlayan bebek (Mischel&Plomin, 1999), çevre kurallarına göre hareket etme gerekliliği anlamış, libidinal enerjisi anüse ve oradan da üretraya kaymıştır. Artık bazı tatminlerini geciktirmekte ve gerçeğe uygun davranmaktadır. Gelişen ego ve süperego ile birlikte, yoksunluklarla baş edebilme ve ebeveynlerinin kısıtlamalarına dayanmaya çalışmaktadır (Adasal, 1977; Bee, 2000; Feldman, 1997; Kozacıoğlu& Gördürür, 1995; Köknel, 1995; Öztürk, 1989; Şendil, 1995; Uluğ, 1997; Wade&Tavris, 1999; Yanbastı, 1990). 

c. Fallik Evre (3 – 5,7 Yaş)

Cinsler arasındaki farkın henüz belirginleşmediği bu evrede (Kozacıoğlu& Gördürür, 1995), hazlar ve problemler genital bölge çevresinde toplanır. Genital bölgede gerilime neden olan uyarılmalar, gerilimin giderilmesiyle beraber hazza dönüşmekte ve cinsel dürtüler, karşı cinsten ebeveyne yöneltilmektedir. Oedipuskompleksi denilen bu durumun en önemli sonucu, erkek çocuğun babasıyla özdeşim kurmasıdır. Erkek çocuklar kadar şiddetli olmasa da kızların da bu evrede bir takım çatışmalar yaşadıkları bilinmektedir (Feldman, 1997; Şendil, 1995; Öztürk, 1989; Uluğ, 1997; Wade&Tavris, 1999). 

d. Gizil Evre (Latent) (5,7 – Ergenlik)

İnsanoğlunun ergenlik döneminde karşılaşacağı hızlı değişim ve bocalamalı döneme bir hazırlanış sayılabilecek olan bu evrede (Öztürk, 1989), kız ve erkeklerin cinsel ilgilerinde bir azalma gözlenir. Cinsel bir duraklama dönemi olarak da kabul edilebilecek olan bu evrede, çocuk kendi cinsinden olanlarla ve kendi özelliklerini taşıyan kişilerle ilgilenmeye başlar (Atkinson ve ark.,1996; Bee, 2000; Kozacıoğlu& Gördürür,1995; Mischel&Plomin, 1999; Myers, 1998; Şendil, 1995; Uluğ, 1997).

a. Oral Tip

Bu evrede takılanlar, pasif bağımlı, aşırı saygılı, itaatkar, meraklı, sempatik, ihtiraslı, şekilci , kolay güvenen ve aldanan, kabul eden, uyumlu, yumuşak huylu, iyimser...gibi kişilik özellikleri göstermektedir (Kozacıoğlu& Gördürür, 1995; Adasal, 1977; Myers, 1998; Köknel, 1995; Mischel&Plomin, 1999; Özkalp ve ark., 2000).

b. Anal Tip

Oral tip kadar pasif ve sevecen olmayan bu tip tertipli, titiz, tutumlu, inatçı, detaycı ve mükemmelliyetçi olan bu tip asosyal ve bencil olmakla birlikte, kendine yetebilen ayrıca oral tipe kıyasla lider özellikler taşıyan bir kişiliktedir (Kozacıoğlu& Gördürür, 1995; Köknel, 1995; Şendil, 1995; Özkalp ve ark., 2000).

c. Fallik Tip

Eksiksiz, kusursuz, tam, güçlü ve yetkin olma çabası içinde bocalayan fallik tip sürekli kaygılı (Köknel, 1995; Yanbastı, 1990), sıkıntılı ve gergindir. Karşı cinse karşı cazibeli görünmeye çalışan bu tip, antisosyal davranışlara ve suç işlemeye meyilli özellik göstermektedir (Kozacıoğlu& Gördürür, 1995; Özkalp ve ark., 2000).